ቲቤት የቡድሂዝም ምሽግ ነው ፣ ያልተለመዱ ወጎች ፣ አስደናቂ ተፈጥሮ እና ግርማ ሞገስ ያለው ሃይማኖታዊ ድባብ ያላት አስገራሚ ሀገር ናት ፡፡ ቲቤት ዛሬ የቻይና ነው ፣ ምንም እንኳን የሌላ ብሔር ተወካዮች ቢኖሩም - የሞንጎሎይድ የቲቤታን ህዝብ ፡፡ ቲቤት ከመላው ዓለም የቡድሂዝም ተከታዮችን የሚስብ የሐጅ ማዕከል ነው ፡፡
ቲቤት-ስለ ሀገር እውነታዎች
ቲቤት የቲቤት ራስ ገዝ ክልል ተብሎ የሚጠራው የቻይና አካል ነው ፡፡ ከአንድ ሚሊዮን ካሬ ኪሎ ሜትር በላይ ስፋት ያለውና ወደ ሦስት ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች የሚኖሩበት ሰፊ ክልል ነው ፡፡ አብዛኛዎቹ ቲቤታኖች ናቸው ፣ ቻይናውያን ፣ ሎባ ፣ ምንባ እና ሌሎች ህዝቦችም አሉ ፡፡ ቲቤታን ከቻይንኛ የተለየ ነው ፣ ምንም እንኳን የአንድ ቋንቋ ቡድን ቢሆንም ፡፡
ቲቤት በተራሮች ላይ ከፍ ብላ ትገኛለች ፣ ከባህር ጠለል በላይ የዚህች ሀገር አማካይ ቁመት ወደ 4 ሺህ ሜትር ያህል ነው ፡፡ በዓለም ዙሪያ በሚገኙ ከፍተኛ የሂማላያ ተራሮች የተከበበ የቲቤታን አምባ ላይ ይገኛል ፡፡ የአከባቢው ሰዎች በእንደዚህ ከፍታ ላይ ለመኖር የለመዱ ሲሆን ቱሪስቶች ግን ቀጭኑ አየርን መልመድ አለባቸው ፡፡
የቲቤት የአየር ሁኔታ ለተራራማ አካባቢዎች የተለመደ ነው-የከፍተኛ የሙቀት መጠን መለዋወጥ ፣ ዝቅተኛ አማካይ ዓመታዊ የሙቀት መጠን ፣ ኃይለኛ ነፋሳት እና ከፍተኛ መጠን ያለው ጨካኝ ብሩህ ፀሐይ ፡፡ አየሩ በፍጥነት ስለሚለዋወጥ በአንድ ቀን ውስጥ ሁሉንም አራት ወቅቶች ማየት ይችላሉ ፡፡ ግን እዚህ ያለው ተፈጥሮ አስደናቂ ነው-በግርማው ኤቨረስት ፣ ግልፅ ሰማያዊ ሐይቆች ፣ ሰፊ ሜዳዎችና የአልፕስ ተራሮች በሚመሩት ድንጋያማ በረዶ የተሸፈኑ ጫፎች ፡፡ ጥንታዊ የቡድሃ ገዳማት ፣ ጥንታዊ ቤተመቅደሶች ፣ ሃይማኖታዊ እና ፀጥታ የሰፈነበት ሁኔታ ለቲቤት ማራኪነት ይጨምራሉ ፡፡
የቲቤት ታሪክ እና ባህል
ቲቤት ከቻይና በተናጠል ያደገች ፣ ይህች ሀገር በዋነኝነት በቡድሂዝም ፍላጎት በመያዝ የራሷን ኑሮ የኖረች እንደዚህ ዓይነት ግኝቶች የሏትም ፡፡ በቲቤት ውስጥ በጣም ታዋቂው ሰው ሃይማኖቱን በመላው ግዛቶቹ ያስፋፋው ንጉስ ሶንግሰን ጋምፓ ነበር ፡፡ በእሱ ተነሳሽነት የራሞቼ እና የጆካንግ ቤተመቅደሶች ተገንብተዋል ፣ በዋና ከተማው ላሳ ውስጥ የሚቆመው አስደናቂው የፖታላ ቤተመንግስት እና ብዙ ገዳማት ፡፡
አገሪቱ ከ 1578 ጀምሮ በዲቤ ላማስ ትተዳደር ነበር ፣ በቲቤት ውስጥ የርህራሄ ቦቲታቫ ምሳሌ ነው ፡፡ በ 1949 የቻይና ወታደሮች አገሪቱን ሲወርሩ ከአስር ዓመት በኋላ ቲቤት ተወረረች ፡፡ ደላይ ላማ ስልጣኑን እስኪያቆም ድረስ ለብዙ ዓመታት የራስ ገዝ አስተዳደር ገዥ በነበረበት ወደ ህንድ መሰደድ ነበረበት ፡፡
የቻይና ወረራ የቲቤት ባህልን በእጅጉ ነክቷል-የደላይ ላማ ተቋም በተግባር ተደምስሷል ፣ ብዙ ገዳማት ተጎድተዋል ፣ ሃይማኖታዊ እና ባህላዊ ቅርሶች ከፍተኛ ኪሳራ ደርሶባቸዋል ፡፡ የሆነ ሆኖ ቲቤት በዓለም ላይ ካሉ ያልተለመዱ እና ያልተለመዱ ሀገሮች አንዷ መሆኗን ቀጥላለች ፡፡ ጥንታዊ ሥነ-ጥበብ እዚህ ህያው ነው ፣ ልዩ የሆኑ የሕንፃ ሥነ-ጥበባት ግሩም ምሳሌዎች እዚህ ተጠብቀዋል ፣ የባህላዊ የቲቤት ሕክምና አሁንም እዚህ ያብባል ፣ እና ብዙ ቲቤታውያን አሁንም የጥንት ወጎችን ያከብራሉ ፡፡
